MADRE TIERRA / MOH’JOI
YO TE CANTO, porque tú me diste la vida;
Yo te canto, porque tú eres mi madre;
Yo te canto, porque tú eres agua.
Yo te canto, porque tú eres aire;
Yo te canto, porque tú eres semilla;
Yo te canto, porque eres VIDA.
Pero mi voz, madre, es poco;
poco para reparar el daño que he ocasionado
en ti.
Poco, porque a pesar del daño, me sigues amando;
Oh madre tierra
¡qué te he hecho!
Ahora, hasta los gringos se han adueñado de ti, madre tierra;
Y nadie ha hecho nada; Yo, no he hecho nada.
El sabor, ya no es lo mismo;
El olor, ya se ha perdido;
Todo se ha vuelto tan oscuro;
Todo está perdido.
Y tus hijos, ¿dónde están?
Y los que les diste la vida, ¿dónde están?
¿Acaso se han olvidado de ti?
La muerte está por cubrir tu bello rostro,
y nosotros tus hijos, no hacemos nada;
por eso Madre Tierra
Yo te canto, porque tú me diste la vida;
Yo te canto, porque tú eres mi madre;
Yo te canto, porque tú eres agua.
Nuk’o ti tuthai, nge kokä räjma teko;
Nuk’o ti tuthai, nge nui komä mei;
Nuk’o ti tuthai, nge nui kokä rä te´je
Nuk’o ti tuthai, nge nui kokä rä ndaji;
Nuk’o ti tuthai, nge kokä rä nmuto
Nuk’o ti tuthai, nge kokä rä THE
Peké, numä hÏakö, si tzüdhonü;
tsi tzüdho nge kä joko rä nzoni nge
Tä at´aï
Tsi tzüdho, nge matakeä rä nzoni, Kï nëgdhöki
Ohh, Moh’joi
¡Tevea xta jai!
Nuyä, nëyä zübï, ï at´a metii, Moh’joi
Ne njoo nge bea ti jä Nuko, nxoo të veä xtä ötö
Nurä nkuji, inga räingu’e Nurä fhaja,
vi ndhö´a Kötho vi mexui;
Kötho vi mmëtï
Xinï patsi, ¿Jä bu’u?
Xiu kä una rä te, ¿Jä bu’u?
¿Jak’e vi mpunvenii’u?
Nurä tü mi zütho tä komnï jöka mï,
nukove, nxo tä ti jakovë;
Järanjabu, jäke si Moh’joi
Nuk’o ti tuthai, nge kokä räjma teko;
Nuk’o ti tuthai, nge nui komä mei;
Nuk’o ti tuthai, nge nui kokä rä te´je
__________
Yareli Rojas Zoyoquila (San Pablito Pahuatlan, Puebla, 1997). Estudia Derecho con Enfoque Intercultural en la Universidad Intercultural del Estado de Puebla (UIEP).